Jevreji
O nama
Krajem 15. vijeka španski vladari, kralj Ferdinand i kraljica Izabela počeli su rat protiv svih nehrišćanskih stanovnika Pirinejskog poluostrva što je primoralo muslimane i Jevreje da napuste svoje ognjište. Dok su muslimani prelazili u Afriku, veliki broj Jevreja, potražio je utočište u nekim od evropskih zemalja. Od tog progona iz Španije 1492. god. započela su lutanja Jevreja po Evropi. Tako su s početka 16. vijeka neki od njih došli na prostore BiH, koja je tada bila u sklopu Osmanlijskog carstva. Osmanlijski sultan ponudio je jevrejskim doseljenicima gostoprimstvo u BiH, a stanovništvo BiH rado je prihvatilo nove susjede. Prvi podaci o Jevrejima u BiH zabilježeni su 1565. godine. U vrijeme osmanlijske vlasti, Jevreji su uživali dobar položaj. Štaviše, u 19. vijeku postavljeni su na visoke funkcije u osmanlijskim organima vlasti u Istanbulu.
Kada je Bosnom i Hercegovinom, krajem 19. vijeka, zavladala Austrougarska još više se poboljšao položaj Jevreja u BiH. To znači da su uživali dobar ugled, zahvaljujući njihovoj radinosti i srdačnim odnosima prema drugim ljudima, uključivanju u društvene tokove zemlje i pomaganju u njenom razvoju, a sve zahvaljujući stručnosti i znanju Jevreja.Bio je to dobar podstrek za nova doseljavanja Jevreja u BiH, ali ovoga puta iz zemalja koje su bile u sklopu Austrougarske monarhije. Jevreji su se našli među onima koji su u BiH podigli nova privredna postrojenja, otvorili škole i druge kulturne ustanove i društva. Neki od njih su se školovali u Beču i Pešti, i vraćali se u BiH, gdje su ulagali svoje znanje i stručnost u razvoj zemlje u svim oblastima. I u doba kraljevine Jugoslavije nastavljen je preporod Jevreja u BiH: izgrađene su brojne sinagore u Sarajevu, Banjoj Luci, Doboju, Zavidovićima i drugim mjestima. Jevrejska zajednica je imala sve veći broj svojih članova.
Taj broj je uveliko smanjen tokom Drugog svjetskog rata, kada je pod fašističkom vlašću došlo do masovnog progona i stravičnog ubijanja Jevreja. Čak 70% Jevreja stradalo je u tim progonima. Obnavljanje jevrejskog naroda uslijedilo je tek nakon Drugog svjetskog rata, kada Jevreji na različite načine nastavljaju da doprinose društvenoj zajednici.
Procjenjuje se da danas u BiH živi oko 1.100 Jevreja. Jedina stvarno aktivna zajednica je u Sarajevu, a jevrejske opštine postoje i u Banjoj Luci, Doboju, Tuzli, Mostaru i Zenici.
Izvor: “Upoznajmo se! Nacionalne manjine u Bosni i Hercegovini”, Leonard Valenta, Priručnik o kulturi, baštini i tradiciji nacionalnih manjina u BiH, OSCE BiH, 2009. godine
Izrael
Država Izrael (מדינת ישראל Medinat Jisrael na hebrejskom, Daulat Israil na arapskom) je zemlja na Bliskom Istoku na istočnoj obali Sredozemnog mora. Izrael je parlamentarna demokratija a po nacionalnom usmjerenju, “Jevrejska država.” Stanovništvo Izraela je većinsko jevrejsko, sa velikom nejevrejskom manjinom, koju uglavnom čine arapski Hrišćani, Druze i Muslimani. Izrael se graniči (u pravcu kazaljke na satu, od sjevera, ka jugu) sa Libanonom, Sirijom, Jordanom, i Egiptom. Izrael ima obale na Sredozemnom moru, Akabskom zalivu, i na Mrtvom moru.
Jevreji su dugo smatrali Izrael svojim spiritualnim domom — Svetom zemljom i Obećanom zemljom. Izraelska zemlja ima posebno mjesto u vjerskom životu Jevreja, uključujući ostatke drugog Jevrejskog hrama. Ovo je takođe mjesto gdje je rođeno Hrišćanstvo a sadrži i mnoge druge lokacije od velikog duhovnog značaja za Judaizam, Hrišćanstvo i Islam.
Linkovi:
Udruženja: