Sjednica Skupštine Saveza nacionalnih manjina Republike Srpske održana tokom vikenda u Banjaluci bio nam je povod da sa rukovodstvom Saveza ali i sa istaknutim pojedincima iz reda nacionalnih manjina razgovaramo na temu ukidanja zagarantovanih odborničkih mandata u pojedinim skupštinama u lokalnim zajednicama.

Naime, Skupština opština Doboj ukinula je odborničko mjesto koje pripada odborniku iz reda nacionalnih manjina u toj regiji. Odluka Skupštine bazirana paradoksalno na popisu iz 1991. godine, prema kojem nijedna od nacionalnih manjina nije imala više od tri procenta pripadnika u ovoj opštini. Iako u BiH do slijedeće godine neće biti popisa, SO Doboj je zaključila da je u sadašnjoj situaciji najlakše osloniti se na popis od prije 30tak godina te da manjinama ukine pravo na jedno odborničko mjesto.

Dragan Marković, odbornik nacionalnih manjina u Skupštini opštini Doboj, rekao je medijima kako će predstavnici nacionalnih manjina, koji će na izborne liste ubuduće moći samo kao kandidati partija, teško osvojiti mandat.

"Zavisi kako će proći s obzirom na to da je cenzus u političkoj partiji visok, treba daleko više glasova da bi prošao u parlament", rekao je Marković.

Praksa ukidanja odborničkih mandata, barem prema najavi i koju smo dobili od strane Saveza nacionalnih manjina, nastaviće se i u drugim opštinama u Republici Srpskoj.

Prema  Izbornom zakonu BiH nacionalne manjine su birane na posebnim kandidatskim listama, i u svakoj lokalnoj zajednici imaju po jednu zagarantovanu poziciju. Kandidati iz reda nacionalnih manjina mogu biti i pripadnici političkih partija, ali i nezavisni kandidati koje nominuju pojedina udruženja.

U Savezu nacionalnih manjina RS ističu kako je uvođenje ovakvog tretmana nacionalnih manjina pred lokalne izbore diskriminatoran i da neće donijeti ništa dobro pripadnicima nacionalnih manjina.

Stevo Havreljuk, novoizabrani Predsjednik Saveza nacionalnih manjina izjavio je kako i političke partije u RS imaju mogućnost da kandiduju pripadnike iz reda nacionalnih manjina, ali da praksa pokazuje kako na taj način izabrani funckioneri prije svega zastupaju interese svojih političkih partije, što ne donosi očekivane rezultate.

Ono što Havreljuk ističe kao bitno jeste izjašnjavanje nacionalnih manjina na popisu 2013. godine i to da se svi pripadnici manjinskih naroda takvima i izjasne na popisu jer će to biti stvarni pokazatelj za zahtjeve manjina upućene prema vlastima na svim nivoima.

“ Ono što mi imamo sad jeste popis iz 1991. godine koji se koristi svaki put drugačije. Očit pokazatelj takvog neriješenog stanja jeste upravo i primjer ukidanja odborničkih mjesta za manjine u lokalnim parlamentima! “

Savez je uputio žalbu prema Vijeću narodu RS i Savjetu nacionalnih manjina pri Nrodnoj skupštini RS da opštine ne ukidaju Statute po kojima su za manjine garantovana odbornička mjesta sve do novog popisa.

Odbornik u Skupštini opštine Prnjavor iz italijanske manjine Franjo Rover za BUKU je rekao kako su Odluke lokalnih opštine o ukidanju mandata za manjine čista diskriminacija prema manjinama.

“ Mnoge opštine su iskoristile nacionalne manjine, zloupotrijebile položaj odbornika nacionalnih manjina i sad ukidaju mandate. Ja bi apelovao na sve lokalne zajednice da ostave mjesto odbornika nac. manjina do slijedećeg popisa. Ništa njima to mjesto inače ne znači, ali ovim bi lokalne zajednice pokazale svoju dobru volju prema manjinama. Ovakvo ukidanje odborničkog mandata, Doboj nije poslao dobru sliku svijetu” kategoričan je Rover.

On je dodao kako će se, prema nezvaničnim informacijama koje ima Savez nacionalnih manjina ima, ići na ukidanje odborničkih mjesta u Ljubinju, Modriča, Vukosavlje i mnoge druge.

Dario Atijas, predstavnik Jevrejske opštine Doboj i član Skupštine Saveza nacionalnih manjina RS kazao nam je da je ukidanje odborničke zagarantovane pozicije u SO Doboj za manjine u tom gradu djelovalo za manjine potresno u smislu da je ona ukinuta bez popisa. On je izrazio nadu da se ovakva odluka SO Doboj  neće loše odraziti na odnose nac. manjina i Opštine.

Maja Kremenović, sekretarka Saveza nacionalnih manjina RS, rekla je za BUKU kako ukidanje odborničkih mjesta nije opravdano jer na području dobojske regije postoje udruženja nac. manjina koje daju svoj doprinos u razvoju lokalne zajednice.

Ona je istakla da je Savez animirao Klub ostalih u Vijeću naroda da se oglasi po pitanju ukidanja odborničkih mandata, te da je Vijeće naroda uputilo zvaničan dopis prema SO Doboj da se odbornički mandat ne ukida kako ne bi došlo do gubitka partnerstva lokalnih zajednica i nacionalnih manjina.

“ Ne bih željela da se nastavi praksa započeta u Doboju” istakla je Kremenovićeva za BUKU.

Kremenovićeva je dodala kako se u RS nikada nije poteglo pitanje opština gdje imaju izabrani odbornici iz reda nacionalnih manjina gdje nema organizovanog udruženja ali i pitanje mogućnosti kandidovanja nac. manjina kroz političke partije.

“ Ukoliko je pripadnik nac. manjine član određene političke paritje, onda bi se on trebao kandidovati kroz listu političkih partija. Tako sad imamo nerealnu sliku da nac. manjine predstavljaju pojedinci pripadnici političkih partija. 

Saša Mašić, predsjednik Saveza Roma RS,  iz Gradiške kaže kako je nezadovoljan činjenicom da se nac. manjine priklanjaju političkim partijama.

“ Izabrani političari ne zastupaju interese manjina već političkih partija. Kao pripadnik romske manjine kandidovao sam se kao nezavisni kandidat i nisam prošao, jer nisam imao šanse pored čovjeka koji je bio pripadnik političke stranke”

Mašić za kraj kaže kako je izlaz za ovakvo nerealno stanje prikazivanje realnih kandidatskih lista, te kandidovenje nacionalnih manjina mimo političkih partija.